فایل htaccess چیست و چه کاربردهایی دارد؟

فایل های .htaccess فایل های پیکربندی هستند که توسط سرورهای وب Apache برای کنترل جنبه های مختلف رفتار وب سایت، از جمله کنترل دسترسی، مدیریت خطا، بازنویسی URL و موارد دیگر استفاده می شوند.

در این فایل حرف “ht” به معنای “hypertext” و “access” به معنای توانایی فایل برای کنترل دسترسی به سرور است.

آنها به خصوص برای اجرای تغییراتی که در دایرکتوری های خاص در یک وب سایت اعمال می شوند، بدون اینکه فایل های پیکربندی اصلی سرور را تغییر دهند، مفید هستند.

بنابراین همانطور که گفته شد، .htaccess مخفف Hypertext Access بوده که توسط سرورهای وب Apache مورد استفاده قرار می گیرد. این فایل به شما امکان می دهد بدون نیاز به تغییر فایل های پیکربندی اصلی سرور، تغییراتی در پیکربندی وب سایت خود ایجاد کنید.

این موضوع می تواند برای ایجاد تغییرات جزئی در وب سایت شما یا برای ایجاد تغییراتی که فقط در یک دایرکتوری خاص در وب سایت شما اعمال می شود، مفید باشد.

کاربردهای htaccess

فایل .htaccess را می‌توان برای موارد زیر استفاده کرد:

محافظت از دایرکتوری‌ها با رمز عبور: شما می‌توانید از .htaccess برای تنظیم امنیت با رمز عبور برای بخش‌های خاصی از یک وبسایت استفاده کنید تا فقط کاربرانی که رمز عبور را دارند، به این بخش‌ها دسترسی داشته باشند.

فعال کردن قسمت‌هایی از سمت سرور  (SSI): این امکان را به شما می‌دهد تا اطلاعات به‌روزرسانی شده به صورت پویا در صفحات HTML وارد کنید، مانند تاریخ فعلی و سایر اطلاعات متغیر.

محدود کردن دسترسی با استفاده از آدرس  IP: شما می‌توانید آدرس‌های IP خاص (یا محدوده‌های آدرس‌های IP) را مسدود کنید تا به وبسایت شما دسترسی نداشته باشند.

فعال یا غیرفعال کردن حافظه پنهان  (caching): این تأثیری در نحوه ذخیره‌سازی منابع استاتیک توسط مرورگرها دارد و ممکن است بازدیدهای تکراری از صفحات وب شما را سریع‌تر کند.

سفارشی کردن صفحات خطا . htaccess: قابل پیکربندی است تا صفحات خطای سفارشی نشان دهد، مانند صفحات 404، که به شما امکانات شخصی‌سازی بیشتری را می‌دهد.

فایل htaccess یک فایل پیکربندی قدرتمند است، اما باید با دقت استفاده شود زیرا نادرستی در نحوه نوشتار یا قوانین می‌تواند منجر به مشکلات سرور شود و حتی باعث شود که یک وبسایت در دسترس نباشد.

بازنویسی URL این شاید رایج ترین استفاده از فایل های .htaccess باشد. این امکان را به شما می دهد تا URL ها را بازنویسی کنید تا آنها را کاربرپسندتر و سئو-پسندتر کنید. به عنوان مثال، می توانید یک URL مانند /index.php?id=123 را به /product/123 بازنویسی کنید.

مدیریت خطا: می توانید از فایل های .htaccess برای سفارشی کردن صفحات خطا برای وب سایت خود استفاده کنید. این امکان را به شما می دهد تا پیام های خطای آموزنده تر را نمایش دهید و لینک هایی به صفحات مرتبط در سایت خود ارائه دهید.

مدیریت تغییر مسیر: فایل های .htaccess را می توان برای تنظیم تغییر مسیر استفاده کرد که دستورالعمل هایی هستند که به مرورگر وب می گویند به URL متفاوتی از آنچه در ابتدا درخواست کرده است برود.

این برای تغییر مسیرهای 301 مفید است که کاربران را به طور دائم به مکان جدید هدایت می کنند و تغییر مسیرهای 302 که کاربران را به طور موقت هدایت می کنند.

مدیریت نوع  MIME: فایل های .htaccess را می توان برای مرتبط کردن پسوندهای فایل خاص با انواع MIME مربوطه آنها استفاده کرد. این تضمین می کند که مرورگرهای وب می توانند به طور مناسب با انواع مختلف فایل ها برخورد کنند.

SSI (Server Side Includes):  فایل های .htaccess را می توان برای فعال کردن Server Side Includes (SSI) استفاده کرد که به شما امکان می دهد محتوای پویا را در صفحات HTML در سمت سرور وارد کنید.

محافظت از  Hotlink: فایل های .htaccess را می توان برای جلوگیری از Hotlink استفاده کرد که زمانی اتفاق می افتد که وب سایت های دیگر به طور مستقیم به تصاویر یا فایل های دیگر در وب سایت شما پیوند می دهند و باعث می شود سرور شما هزینه پهنای باند برای ارائه آن فایل ها را متحمل شود.

فعال کردن  CORS (Cross-Origin Resource Sharing): فایل های .htaccess را می توان برای فعال کردن CORS (Cross-Origin Resource Sharing) استفاده کرد که به صفحات وب از یک مبدا (دامنه) اجازه می دهد تا به منابع از مبدا دیگری دسترسی داشته باشند.

جلوگیری از لیست دایرکتوری: فایل های .htaccess را می توان برای جلوگیری از نمایش لیستی از فایل ها و دایرکتوری ها توسط مرورگرهای وب زمانی که کاربر بدون مشخص کردن فایل شاخص از دایرکتوری بازدید می کند، استفاده کرد.

اینها تنها چند نمونه از روش های مختلف استفاده از فایل های .htaccess برای بهبود و مدیریت یک وب سایت هستند. تطبیق پذیری و سهولت استفاده آنها را به ابزاری ارزشمند برای توسعه دهندگان و مدیران وب تبدیل می کند.

نحوه مدیریت فایل htaccess

برای مدیریت فایل  .htaccess، شما می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

دسترسی به سرور: برای تغییر و مدیریت فایل .htaccess، از طریق FTP یا پنل کنترل هاستینگ به سرور خود وارد شوید.

پیدا کردن فایل  .htaccess: فایل .htaccess معمولاً در ریشه وبسایت شما قرار دارد. اگر فایل را پیدا نمی‌کنید، ممکن است باید تنظیمات سرور را بررسی کنید تا مشخص شود که فایل .htaccess درست قرار دارد.

ویرایش فایل: با استفاده از ادیتور متنی، مانند Notepad++ یا Sublime Text، فایل .htaccess را باز کنید و تنظیمات مورد نظر را اعمال کنید. با مراقبت کامل از نحوه نوشتن قوانین و قرار دادن آنها درست در فایل .htaccess برای جلوگیری از مشکلات سرور باید توجه داشته باشید.

ذخیره تغییرات: پس از اعمال تغییرات، فایل .htaccess را ذخیره کنید.

تست تغییرات: برای اطمینان از صحیح بودن تنظیمات، تست کنید که تغییرات درستی در وبسایت شما اعمال شده است. به طور معمول، شما باید بتوانید تغییرات را در صفحه وب یا عملکردی مشابه دیگر مشاهده کنید.

مهم است که در هنگام مدیریت فایل .htaccess، نسخه پشتیبان از فایل اصلی را داشته باشید تا در صورت بروز مشکلات، بتوانید به حالت قبلی بازگردید.

همچنین باید به خاطر داشته باشید که نام فایل .htaccess باید به همان صورت نوشته شود و صحیح باقی بماند، در غیر این صورت فایل قابل تشخیص توسط سرور نخواهد بود.

فایل htaccess در سی پنل کجاست؟

در پنل کنترل CPanel، شما می‌توانید فایل .htaccess را در مسیر زیر پیدا کنید:

1. وارد پنل کنترل CPanel شوید.
2. در بخش “Files” یا “پرونده‌ها”، گزینه “File Manager” یا “مدیریت فایل” را انتخاب کنید.
3. بازو برای سایتی که می‌خواهید فایل .htaccess را پیدا کنید.
4. در ریشه وبسایت (public_html)، فایل .htaccess را مشاهده خواهید کرد.
5. بر روی فایل .htaccess کلیک کنید و گزینه “Edit” یا “ویرایش” را انتخاب کنید.
6. یک پنجره ویرایشگر باز خواهد شد که شما می‌توانید تغییرات مورد نظر را در فایل .htaccess اعمال کنید.
7. پس از اعمال تغییرات، فایل را ذخیره کنید و بسته شود.

مواردی که باید به آنها توجه کنید:

در صورتی که فایل .htaccess وجود ندارد، شما می‌توانید یک فایل جدید با نام .htaccess ایجاد کنید.

در برخی موارد، فایل .htaccess ممکن است مخفی یا پنهان شده باشد. در این صورت، باید تنظیمات “Show Hidden Files” یا “نمایش فایل‌های مخفی” را در CPanel فعال کنید تا فایل .htaccess قابل مشاهده باشد.

برای جلوگیری از بروز مشکلات، بهتر است نسخه پشتیبان از فایل .htaccess را قبل از هرگونه تغییراتی که در آن اعمال می‌کنید، داشته باشید.

توجه داشته باشید که مکان فایل .htaccess ممکن است بین افراد و سرورها متفاوت باشد و در مسیرهای دیگری جای دارد. در صورتی که نمی‌توانید آن را درون CPanel پیدا کنید، بهتر است با ارائه دهنده خدمات وب خود تماس بگیرید تا مکان دقیق فایل .htaccess را برای شما تعیین کنند.

فایل htaccess در دایرکت ادمین کجاست؟

در DirectAdmin، شما می‌توانید فایل .htaccess را در مسیر زیر پیدا کنید:

1. وارد پنل کنترل DirectAdmin شوید.
2. در بخش “File Manager” یا “مدیریت فایل” قرار بگیرید.
3. در ریشه وبسایت موردنظر خود، پوشه‌ای به نام “public_html” را پیدا کنید و وارد آن شوید.
4. درون پوشه “public_html”، فایل .htaccess را مشاهده خواهید کرد.
5. بر روی فایل .htaccess کلیک کنید و گزینه “Edit” یا “ویرایش” را انتخاب نمایید.
6. یک پنجره ویرایشگر باز خواهد شد که شما می‌توانید تغییرات مورد نظر را در فایل .htaccess اعمال نمایید.
7. پس از اعمال تغییرات، فایل را ذخیره کنید و بسته شود.

چطور فایل htaccess را ویرایش کنیم؟

برای ویرایش فایل .htaccess، شما می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. برای شروع، فایل .htaccess را درون محیط ویرایشگر متنی باز کنید. می‌توانید از نرم‌افزارهای متنی مانند Notepad++، Sublime Text، Brackets و یا هر ویرایشگر دیگری که ترجیح می‌دهید، استفاده کنید.
2. در فایل .htaccess تغییرات موردنظر خود را اعمال نمایید. می‌توانید از دستورات مختلف مانند RewriteRule، Redirect، AuthUserFile و سایر دستورات موجود در .htaccess استفاده کنید. همچنین می‌توانید تنظیمات امنیتی، انتقال مسیرها (redirects)، تغییرات نام فایل (rewrites)، محدودیت براساس آدرس IP و سایر تنظیمات مورد نیاز را اعمال کنید.
3. بعد از اعمال تغییرات، فایل .htaccess را ذخیره کنید.

اگر فایل .htaccess در محیط ویرایشگر متنی باز شده درون سرور میزبان (برای مثال، در پنل کنترل هاستینگ) قابل ویرایش است، آن را ذخیره کنید و بسته شود.

در غیر اینصورت، آپلود فایل .htaccess ویرایش‌شده را به سرور خود انجام دهید. با استفاده از FTP یا بخش “مدیریت فایل” در پنل کنترل، فایل .htaccess را بارگذاری (Upload) کنید و فایل قبلی را جایگزین کنید.

توجه: در هنگام ویرایش فایل .htaccess، دقت کنید تا نحوه نوشتن قوانین ویرایش‌شده صحیح باشد. هر گونه خطا در قواعد می‌تواند باعث مشکلات سرور گردد. ضمناً مطمئن شوید که نام فایل .htaccess صحیح باشد و بدون هیچ پسوندی باشد.

جمع بندی

فایل های .htaccess ابزار قدرتمندی هستند که می توان از آنها برای ایجاد انواع تغییرات در وب سایت شما استفاده کرد. با این حال، مهم است که از آنها با احتیاط استفاده کنید، زیرا اشتباهات در فایل .htaccess می تواند باعث عملکرد نادرست وب سایت شما شود. اگر در ویرایش فایل های .htaccess احساس راحتی نمی کنید، باید با یک توسعه دهنده وب مشورت کنید.