از زمان شیوع ویروس کرونا، آموزش آنلاین به عنوان جایگزینی مناسب برای آموزش حضوری در مدارس، دانشگاه ها و موسسات شناخته شد. در همین مسیر، آموزشگاه های آنلاین زیادی تاسیس شدند، که هر کدام بر بخشی از بازار تمرکز کرده و اقدام به تدریس به صورت آنلاین و ویدیویی کردند.
اما یکی از چالش های موسسین این آموزشگاه های آنلاین، تامین زیرساخت و پلتفرم مناسب برای ارائه اینگونه خدمات به مخاطبین و دانش آموختگان است. از این رو، شاید چالش های زیر بخش اعظم مشکلات این آموزشگاه ها باشند:
- انتخاب سرویسهای ابری: موسسین موسسات آموزشگاه های آنلاین باید برای ذخیره سازی دادهها، پردازش آنها و ارائه خدمات آموزش آنلاین خود از زیرساخت های ابری استفاده کنند. اما انتخاب این سرویسها و تعیین برنامه مدیریت ترافیک و هزینههای مربوط به آنها می تواند برای موسسین چالشی بزرگ باشد.
- پایداری شبکه: موسسان باید مطمئن شوند که پلتفرم آنلاین آنها به طور پایدار و بدون اختلال قابل استفاده باشد. اگر زمانی که دانشآموزان وارد پلتفرم می شوند، شبکه از کار بیافتد، ممکن است لطمه بزرگی بر کیفیت ارائه خدمات و نظر دانشآموزان نسبت به آموزشگاه وارد کند.
- امنیت اطلاعات: امنیت اطلاعات و داده های مربوط به دانشآموزان یکی از مسائل حساس برای موسسین است. اطلاعات شخصی دانشآموزان باید در برابر سرقت و سوء استفاده های سایبری محافظت شود. موسسین باید از ابزارها و فناوریهای مختلفی مانند رمزنگاری، فایروال و دیگر راهکارهای امنیتی استفاده کنند تا از اطلاعات دانشآموزان خود به بهترین نحو محافظت کنند.
اینکه چه زیرساختی برای آموزشگاه های آنلاین مناسب است بستگی به نوع آموزش و تعداد دانشجویان دارد. برای موسسه آنلاینی که تعداد دانشجویان کمتری دارد، احتمالاً یک سیستم مدیریت یادگیری (LMS) مانند Moodle یا Blackboard می تواند کافی باشد.اما برای مؤسسات آموزشی بزرگ با تعداد دانشجویان بالا و برنامه های آموزشی پیچیده، به زیرساخت های قدرتمندتری نیاز دارند مانند سیستم های تجهیزات شبکه، سرورهای قوی، سرور ایمیل، فضای ابری، برنامه های کنفرانس تصویری، پلتفرم پخش یا VOD ، برای برخی پلتفرم پخش زنده و نرم افزارهای مدیریت دوره.همچنین، این مؤسسات به یک تکنولوژی امنیتی قوی نیاز دارند تا اطلاعات دانشجویان، مدرسین و مدیران در فضای وب به درستی محافظت شوند. به طور خلاصه می توان این موارد را جزئی از نیازمندی های یک موسسه آموزش آنلاین به شمار آورد:
- سیستم مدیریت یادگیری (LMS): این سیستمها وظایفی همچون مدیریت دروس، ارائه محتوا، ایجاد تمرینها، بررسی و ارزیابی عملکرد دانشجویان را برعهده دارند.
- وبینارها: از آنجا که محتوای ویدئویی و نشریات دیجیتال روز به روز در حال افزایش هستند، بسیاری از مدارس از وبینارهای زنده برای ارائه دروس استفاده میکنند. در این روش، استاد یا مدرس در کنار تدریس خود، با دانشجویان در ارتباط بوده و به سوالات و نیازهای آنان در لحظه پاسخ میدهد.
- برنامههای تلفن همراه: شاید لازم باشد تا دانش آموختگان در زمان های مختلفی و در موقعیت های متفاوتی بخواهند به LMS دسترسی پیدا کنند؛ اپلیکیشن های تلفن همراه می توانند در این زمینه به موسسات کمک کنند. این برنامهها به شکلی طراحی شدهاند که بتوان در هر زمان و هر مکان، به دروس دسترسی داشت.
- پلتفرمهای گروهی: با توجه به اینکه دروس آنلاین ممکن است برای دانشجویان خسته کننده و یکنواخت باشند، استفاده از پلتفرمهای گروهی که همانند یک کلاس واقعی همه در یک زمان حضور داشته باشند، می تواند یکی از نیازمندی های موسسه تلقی شود.
یک موسسه آموزش آنلاین باید چه امکاناتی داشته باشد؟
یک موسسه آنلاین باید امکانات و ابزارهایی در اختیار داشته باشد که برای یادگیری هر دانش آموزی لازم محسوب می شود. مواردی از جمله:
- سیستم مدیریت آموزشی (LMS) آسان و کاربر پسند با امکانات آموزشی مناسب
- سامانه ویدئو کنفرانس برای ارتباط مستقیم با استادان (Live Streaming)
- سیستم چت و تیکتینگ برای برقراری ارتباط دانشآموزان، مدرسین و مشاوران آنلاین
- سامانه ارزیابی دانش آموزان
- پشتیبانی فنی و امنیتی سامانه و اطلاعات کاربران
همچنین، برخی از موسسات از درگاه های پرداخت آنلاین، سیستم ثبتنام در دوره یا وبینار و نظارت بر حضور و غیاب دانش آموزان نیز بهره میگیرند.
انتخاب بهترین سرویس ابری برای میزبانی از آموزشگاه آنلاین
در ابتدا باید نیازهای خود را بررسی کنید، به عنوان مثال تعداد دانشجویان، نوع ویدئوهایی که قصد ارائه آنها را دارید و حجم دادهای که باید ذخیره کنید.ارائه دهندگان زیرساخت ابری بسیاری در جهان وجود دارند، اما باید توجه داشته باشید که انتخاب متناسب با نیازهای موسسه شما امری حیاتی است. در سطح جهان می توان چند ارائه دهنده شاخص را نام برد؛ به عنوان مثال Google Cloud Platform و Amazon Web Services.
اما باید توجه داشته باشید که امکانات و خدمات پشتیبانی آنها با آنچه شما انتظار دارید همخوانی دارد یا نه؛ به عنوان مثال شاید لازم باشد از پلن های پشتیبانی پیشرفته برای موسسه خود استفاده کنید تا بتوانید در مورد مشکلات فنی به راحتی با کارشناسان پشتیبانی تماس بگیرید.
بهترین راه برای پیدا کردن ارائه دهنده زیرساخت ابری مناسب بررسی فیچرها و امکاناتی است که یک ارائه دهنده می تواند برای شما مهیا کند؛ برای مثال آیا می تواند از سرورهای قدرتمند برای پاسخ دهی سریع به چندصد یا شاید چند هزار دانشجوی آنلاین را فراهم کند؟
میتوانید در این زمینه با مشاوران حرفهای و متخصصین میزبان کلود نیز مشورت کنید.به عنوان مدیر یا بنیانگذار یک موسسه آموزشی آنلاین، انتخاب بهترین زیرساخت ابری برای نیازهای شما میتواند کمی چالش برانگیز باشد. به همین دلیل چند فاکتور مهم برای بررسی دقیق تر را در ادامه ارائه می کنیم:
- تعداد کاربران: مبحث ترافیک و دادههای مورد استفاده، به تعداد کاربران متصل به سامانه شما بستگی دارد. بنابراین، باید زیرساختی را انتخاب کنید که مقیاسپذیری مناسبی داشته و بتواند به طور مداوم به ریکوئست های کاربران شما پاسخ دهد.
- امنیت: برای موسسات آموزش آنلاین، حفظ امنیت دادههای کاربران بسیار مهم است. بنابراین، باید به دنبال زیرساختی با مراکز داده امن و مطمئن باشید که از تکنولوژی های امنیتی پیشرفته نظیر WAF استفاده کنند.
- هزینه: هزینه می تواند در انتخاب یک زیرساخت ابری فاکتوری بسیار مهم باشد. برای موسسات آموزشی با بودجه محدود، انتخاب یک پلتفرم ویدیوی ابری ساده میتواند گزینه خوبی باشد.
- انعطاف پذیری: برای یک موسسه آموزشی آنلاین، انعطاف پذیری در استفاده از زیرساخت ابری بسیار مهم است. یعنی باید زیرساختی انتخاب شود که امکاناتی مانند ایجاد دیسک های مجازی مازاد و استفاده از فضای ذخیرهسازی شبکه را در بر داشته باشد.
قابلیت ها و فیچرهای یک سرویس ابری مناسب
مسلماً قابلیت های یک پلتفرم یا زیرساخت ابری برای میزبانی از موسسه شما می تواند طیف وسیعی را شامل شود، اما یک سرویس ابری باید حداقل از ویژگی های زیر برخوردار باشد:
- ثبات و پایدار: باید تضمین شود که سرویس ابری همیشه در دسترس باشد و از اختلالاتی مانند قطعی و خرابی زیرساخت جلوگیری شود.
- امنیت قوی: داده ها و اطلاعات ذخیره شده در سرویس ابری باید به بهترین نحو محافظت شده و از دسترسی های غیرمجاز به آنها جلوگیری شود.
- قابلیت مقیاس پذیری: منابع زیرساخت باید به سادگی قابل تغییر و ارتقاء باشد.
- قابلیت اشتراک گذاری: باید بتوان به راحتی اطلاعات را به صورت آنلاین در اختیار دانش آموزان و مدرسین قرار داد.
- قابلیت دسترسی از هر مکان: باید این قابلیت وجود داشته باشد که از هر جای جهان بدون مشکل به سیستم آموزشی دسترسی داشت.
- سازگاری با ابزارهای آموزشی: باید از امکاناتی مانند وبینار، ویدئو کنفرانس و چت برخوردار باشد تا بتوان آموزش را به شیوههای متنوعی ارائه داد.
- قابلیت پشتیبانی: از سرویس ابری باید همیشه به بهترین نحو پشتیبانی شود و در صورت بروز هرگونه مشکل یا نیاز به راهنمایی، رفع باگ و یا آموزش، تیم پشتیبانی به راحتی در دسترس باشد.
- هزینه مناسب: باید هزینههای استفاده از سرویس ابری برای یک مدرسه مجازی مقرون به صرفه و مناسب در نظر گرفته شود.
ابزارها و ارائه دهندگان زیرساخت برای آموزشگاه های آنلاین
برخی از ارائه دهندگان زیرساخت ابری در جهان
می توان از بین ارائه دهندگان خارجی سرویسهای ابری که برای این منظور مناسب هستند به مواردی نظیر مایکروسافت آزور (Microsoft Azure)، آمازون وب سرویس (Amazon Web Services)، گوگل کلاود (Google Cloud)، دیجیتال اوشن (DigitalOcean) و لینود (Linode) اشاره کرد.
تعدادی از ابزارهای LMS پر استفاده
در صنعت آموزش آنلاین از ابزارهایی مانند Moodle، Canvas، Blackboard و Google Classroom استفاده میشود.
پس از انتخاب LMS مناسب، باید برای تدریس آنلاین درسهای خود، از ابزارهای لازم دیگری نیز کمک بگیرید. برخی از این ابزارها عبارتند از ویدیو کنفرانس، پلتفرم ویدیویی (VOD)، ابزارهای مشارکت مدرسین، ابزارهای ارزیابی و نظارت، و ابزارهای تدریس و کار گروهی.
در همین راستا می توان به این گزینه ها اشاره کرد:
- Zoom: یکی از ابزارهای ویدیو کنفرانس پرطرفدار در جهان است که قابلیتهای چندگانهای را از جمله ضبط ویدیو، صدا، و نمایش لحظه ای را در اختیار شما قرار میدهد.
- Google Meet: یکی دیگر از ابزارهای ویدیو کنفرانس است که با استفاده از حساب گوگل امکانپذیر است. این ابزار به صورت رایگان ارائه شده و میتواند تا 100 نفر را در یک جلسه بپذیرد.
- Microsoft Teams: از ویژگی های این ابزار می توان به پیامرسانی فوری، مشارکت و فایل شیرینگ و دیگر امکانات اشاره کرد.
- Moodle: این LMS معروف یک سیستم مدیریت یادگیری متنباز است که در حال حاضر بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر در سراسر جهان دارد.
- Blackboard: این LMS به عنوان یکی از قدیمیترین و معروفترین ابزارهای یادگیری در دنیا شناخته میشود و قابلیتهای متنوعی از جمله محتوای آموزشی، مشارکت، تمرین و ارزیابی را فراهم میکند.
- Canvas: یکی از ابزارهای LMS معروف دیگر است که توسط دانشگاهها و مدارس در سراسر جهان استفاده میشود و دارای قابلیتهای متعددی است.
راهکار میزبان کلود
میزبان کلود برای کسب و کارها و سازمان های مختلف، راهکارهای زیرساختی یکپارچه ای را ارائه می کند. بعنوان مثال موسسات آموزش آنلاین می توانند از سرویس های VOD یا پخش ویدیوی ابری، و Live Streaming (پخش زنده ابری) برای ارائه سریعتر و حرفه ای تر محتوا استفاده کنند.
در کنار این دو محصول، آموزشگاه های آنلاین می توانند فایل های مربوط به سایت و اپلیکیشن خود را بر روی سرورهای ابری مقیاس پذیر میزبان کلود مستقر کرده و از امکانات بی نظیر دیسک های ابری نیز بهره مند شوند.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی زیرساختهای لازم برای تاسیس یک موسسه آموزشی آنلاین پرداختیم. زیرساختهایی از جمله ابزارهای سازماندهی آموزشگاه، سیستم مدیریت یادگیری، سیستم ویدئو کنفرانس، پلتفرم پخش ویدیو و همچنین سرویسهای ابری نظیر ذخیرهسازی و پردازش داده.
انتخاب این زیرساختها باید با توجه به نیازهای خاص موسسه و همچنین توانمندی در ارائه خدمات و حفظ امنیت از داده ها در ارائه دهندگان مورد بررسی قرار گیرد. همچنین به ابزارهای سیستم مدیریت یادگیری مانند Moodle و Canvas و سرویس های ویدئو کنفرانس مانند Zoom و Google Meet نیز اشاره شد.
ارائه دهنده خدمات زیرساخت یکپارچه ابری